De strategische richtingen hoe de Topcorridors zich kunnen ontwikkelen, zijn afgelopen jaar vastgelegd in de Toekomstagenda corridors 2030. Voor 2021 zijn de projecten die daaraan invulling geven, bepaald.  Alle corridorpartijen werken gezamenlijk aan een uitvoeringsplan 2021 en er is geld vrij gemaakt voor de verdere ontwikkeling van de Topcorridors. Het gezamenlijk formuleren van een toekomstagenda Topcorridors met meerdere samenhangende strategische richtingen was een grote complexe klus en we vragen aan de voorzitter van het directeuren overleg Topcorridors Adriaan Zeillemakers waarom het werken vanuit een Toekomstagenda en Uitvoeringsplan zo’n belangrijke stap is. Adriaan Zeillemaker werkt bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en is vanaf de start van het programma voorzitter van het overleg van de gezamenlijke corridorpartijen.

“We zijn bijna 4 jaar geleden begonnen als programma,” begint Adriaan, “met een hele brede scope. Niet alleen vanuit economisch perspectief, maar over de modaliteiten heen als een integrale opgave met veel partijen. Het was in die eerste fase erg zoeken.  Zo zijn we gestart met een 17-tal acties voor onze beoogde doelen uit een veelvoud van acties die allemaal geagendeerd waren. Gedurende de samenwerking zijn vragen ontstaan “Waarom doen we deze actie? Waar willen over 10 jaar heen? Wat draagt bij vanuit welke inspanning bij aan de Topcorridors?  We willen niet alleen goederenstromen vanuit een multimodaal perspectief bekijken, we kijken juist hoe de goederenstromen kunnen bijdragen aan de regionale, gezonde economie, inclusief de impact van sectoren met belangrijke goederenstromen voor de leefbaarheid. Uiteraard zijn duurzaamheid en veiligheid randvoorwaarden voor een samenhangende ruimtelijke ontwikkeling van knooppunten en bedrijvigheid. Vanuit die gedachte is de Toekomstagenda corridorontwikkeling ontstaan. We laten grofweg zien waar we heen willen op de lange termijn vanuit samenhangende onderdelen. Met vijf speerpunten, de zogenaamde strategische pijlers, hebben we de focus vastgelegd voor de toekomstontwikkeling. En jaarlijks bepalen we dan waar we concreet aan werken, steeds gespiegeld aan de lange termijn ambitie.”

“Een integrale toekomstagenda om goederenvervoer richting de toekomst integraal te benaderen en een gezonde plek te geven.” Adriaan Zeillemaker

Adriaan wil vanuit zijn rol als voorzitter zo neutraal mogelijk met corridorpartijen inhoudelijke richtingen bepalen en keuzes maken; iedere corridorpartij probeert daarbij zijn belangen daarin te laten meewegen. Hij wil dat het proces zodanig verloopt, dat de focus op gezamenlijke corridorontwikkeling blijft en dat de gemaakte afspraken door alle partijen worden nagekomen. En tegelijkertijd houdt hij goed in de gaten of de inhoud aan de wensen van de bestuurders voldoet en de opdracht goed gerealiseerd wordt. Adriaan: “Het directeurenoverleg legt aan de bestuurders steeds de concrete (vervolg)stappen voor met de bijbehorende randvoorwaarden. De afgelopen periode hebben we laten zien dat we flinke meters gemaakt hebben op verschillende projecten uit de uitvoeringsagenda.  Denk aan het wegwerken van de tekorten aan truckparkings inclusief het binnenhalen van een Europese subsidie, het agenderen en uitwerken van een initiatief voor een buisleidingentracé tussen Rotterdam en Chemelot, het maken van gezamenlijke afspraken voor versterking van bovengemiddelde knooppunten, het voorbereiden van investeringen in infrastructuur (zoals Rail Terminal Gelderland, Spoorknooppunt Venlo, verkenningen naar sluizen), een Modal Shift regeling en de eerste stappen voor een dekkend laad-infrastructuurnetwerk (Clean Energy Hubs). Kortom”, sluit Adriaan af, “de basis staat met een gezamenlijke toekomstagenda 2030, nu focussen op het gezamenlijk investeren en realiseren van afgesproken projecten om corridors te versterken, de samenwerking op corridorniveau ook te versterken en het opschalen van projecten die nodig zijn om de kwaliteit van de topcorridors in de toekomst vanuit een internationaal perspectief concurrerend te laten blijven. “

Of de klus geklaard is? “Nee, begint Adriaan, we zijn nog niet klaar. Het begint nu pas, we hebben met de Toekomstagenda grote ambities voor de komende jaren neergelegd. We willen de knooppunten versterken, de bereikbaarheid vergroten, multimodaler worden en nog veel meer.  Er liggen serieuze uitdagingen die vanuit bedrijfsleven en de maatschappij om aandacht vragen. Anders was het niet leuk als we al klaar waren. De toekomstagenda vormt de basis voor verdere keuzes. Aan de hand van een roadmap worden maatregelen geagendeerd door alle corridorpartijen, die noodzakelijk zijn of waar de corridorpartijen bereid zijn om gezamenlijk in te investeringen. Verduurzamen, ruimtebeslag, digitaliseren … alles waar veel energie op zit.

Persoonlijk ambities

Adriaan wil de ambitie van Goederencorridors meer voor het voetlicht brengen, goederen hebben geen stem zoals bij personenvervoer rondom files en OV. “Logistiek is een hele belangrijke sector voor onze economie en de werkgelegenheid. Inmiddels zijn we goed georganiseerd. Dat betekent dat we gezamenlijk aandacht kunnen vragen voor de Topcorridors met de community die rondom goederenvervoer is opgebouwd. Ik merk binnen het ministerie van IenW dat we met de logistieke alliantie het gesprek met de vervoerssector nieuw leven in kunnen blazen. Samen moeten we ervoor zorgen dat er voldoende aandacht, middelen en mankracht blijven komen. We zijn de Gateway to Europa en die positie willen en kunnen we niet zomaar kwijtraken. Belangrijk om er niet eendimensionaal naar te kijken: vanuit de economie gedreven, maar ook andere sociale en maatschappelijke aspecten meenemen, zoals schoner, duurzamer en digitaler. Denk daarbij ook aan veiligheid en handhaving rondom Truckparkings.”

Wat kan er beter?

“Terugkijkend denk ik dat we meer tempo hadden kunnen maken. Wat sneller uit de startblokken komen, zodat we als programma bij het Ministerie eerder geld voor de verschillende belangrijke thema’s hadden geregeld. Maar dat was lastig, omdat er veel aspecten spelen rondom goederenvervoer, onderverdeeld bij verschillende verantwoordelijken. En iedere corridorpartij maakt eigen afwegingen, ook behorend bij verschillende verantwoordelijkheden, die lang niet allemaal optellen tot Topcorridors.” De opdracht is nu helder: Hoe houden we de neuzen dezelfde kant op en krijgen we er meer tempo erin? “

En internationaal? “Dit is absoluut punt van aandacht”, stelt Adriaan. “Focus op Nord Rein Westfalen als belangrijk achterland en afzetgebied, daar hebben we al contacten mee. Op alle niveaus kan het wel intensiever. Kijk naar de Clean Energy Hubs. We zijn bezig met voor in Nederland op gepaste afstand een netwerk van duurzame laadinfrastructuur van de grond te krijgen en dat stopt voor de vervoerder niet bij de grens. Ze moeten ook door Duitsland en daar moeten we afspraken over maken.  Voor mijn gevoel kan de aantakking met het bedrijfsleven ook veel beter. Nu hebben de Logistieke Alliantie en de Topsector Logistiek concreet contact met de vervoerder, maar er valt nog veel te verbeteren. Het was eerst een hele uitdaging om goed onderling met de corridorpartijen samen te werken. Dat gaat nu goed. Tijd om meer naar buiten te kijken: naar het bedrijfsleven en internationaal. “

Altijd nieuwe uitdagingen

Wat Adriaan uitdagend vindt aan de Topcorridors is de unieke samenwerking van Rijk en Regio vanuit corridorperspectief. “We moeten de schaarse ruimte in Nederland goed gebruiken.  We bereiken meer door samenwerking dan door te verkokerd te kijken. Hierdoor ben je bezig met verschillende onderwerpen vanuit verschillende verantwoordelijkheden en met stappen in de keten die aandacht vergen. Het ene moment met handhaving van de truckparkings, dan weer met de kademuren voor de binnenvaart of vergroening. Of neem de meest recente uitdaging van een nieuw buisleidingentracé voor feedstock. Een buisleidingenstrook tussen Rotterdam en Chemelot (Limburg) voor chemische stoffen wordt onderzocht. Dat biedt mogelijkheden om in de toekomst minder gevaarlijke stoffen over het spoor te laten vervoeren zodat er vrije ruimte ontstaat voor andere ontwikkelingen, mogelijk ruimte in stedelijke gebieden langs de spoortracés. Zo zie je dat alles met elkaar samenhangt; in eerste instantie bedenk je niet dat als je je bezighoudt met gevaarlijke stoffen en buisleidingen, dat dit ook mogelijkheden biedt voor de woningbouwopgave langs het spoor.  Door samen de hele keten te doorgronden en het slimmer in samenhang te kunnen organiseren, geeft persoonlijk het meeste energie van directeur zijn van de Topcorridors,” geeft Adriaan met trots aan.